17. Oibleagáidí Sochar Scoir

Oibríonn an Chuideachta dhá scéim sochair shainithe agus scéim ranníocaíochta sainithe.

(a) Scéimeanna pinsin sochar shainithe de chuid Uisce Éireann

Feidhmíonn an Chuideachta scéim ranníocach le sochar sainithe (“Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann”) mar a éilítear faoi ailt 19 agus 27 den Acht um Sheirbhísí Uisce (Uimh. 2) 2013 maidir le fostaithe na Cuideachta, a bhí ag obair roimhe sin do na hÚdaráis Áitiúla nó don Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta. Bunaíodh an scéim seo ar an 27 Eanáir 2017. Feidhmíonn an Chuideachta scéim ranníocach sochair shainithe (“Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia)”) le haghaidh fostaithe a ghlac páirt i scéim pinsin sochair shainithe Ervia go dtí an scaradh dlíthiúil ó Ervia. Ar an 1 Eanáir 2023, ghlac Uisce Éireann an oibleagáid sochar scoir maidir le costas seirbhíse fostaithe cuí amach anseo a d’aistrigh go hUisce Éireann ó Ervia nuair a scaradh iad go dlíthiúil. Bunaíodh an scéim seo ar an 1 Eanáir 2023. Soláthraíonn an dá scéim sochair scoir bunaithe ar thuarastal inphinsin deiridh agus tuarastal glan inphinsin i dtaca le seirbhís inphinsin amach anseo, chomh maith le “gné thimfhillteach” a choimeádann an nasc tuarastail deiridh maidir le seirbhís inphinsin roimhe seo a thugtar chun críche roimh pháirt a ghlacadh le hUisce Éireann.

Is é an Bord Iontaobhaithe ar a bhfuil ionadaithe baill agus fostóra a riarann na scéimeanna sochair shainithe. Tá an Bord Iontaobhaithe faoi seach freagrach as na scéimeanna a bhainistiú agus a rialú, rud a chuimsíonn comhlíonadh na ndlíthe agus na rialachán ábhartha go léir. Coimeádtar sócmhainní na scéimeanna as féin amach ó shócmhainní na Cuideachta i gcistí arna riar ag iontaobhaithe. Rinne achtúire cáilithe an luacháil ba dheireanaí ar Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann ar an 1 Aibreán 2022. Is é an dáta éifeachtach don chéad luacháil achtúireach eile ná 1 Aibreán 2025. Rinne achtúire cáilithe an luacháil ba dheireanaí ar Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia) ar an 1 Aibreán 2023. Is é an dáta éifeachtach don chéad luacháil achtúireach eile ná 1 Aibreán 2026.

Mar gheall ar na scéimeanna, tá an Chuideachta neamhchosanta ar roinnt rioscaí, seo a leanas na cinn is suntasaí:

Luaineacht sócmhainne

Déantar na dliteanais a ríomh ag úsáid ráta lascaine atá socraithe le tagairt do thorthaí bannaí. Mura bhfuil sócmhainní ag déanamh chomh maith agus a léireodh an toradh seo, d’fhéadfadh sé sin easnamh ní ba mhó a chruthú. Tá cuid shuntasach de shócmhainní fáis (gnáthscaireanna) ag na scéimeanna agus cé go bhfuiltear ag súil le go bhfeidhmeoidh siad níos fearr ná bannaí corparáide san fhadtéarma, cruthaíonn siad luaineacht agus riosca breise sa ghearrthéarma.

Athruithe ar thorthaí bannaí

Má thagann laghdú ar thorthaí bannaí corparáideacha, tiocfaidh ardú ar an luach a chuirtear ar dhliteanais chun críocha cuntasaíochta, cé go ndéanfaidh ardú ar luach aon ghabháltais bannaí ag na scéimeanna an t-ardú sin a fhritháireamh i bpáirt.

Boilsciú tuarastail

Ós rud é gur scéim tuarastail deiridh atá i gceist, tá nochtadh i leith sochair mhéadaithe ann mar gheall ar mhéaduithe airde ar thuarastail ná mar a rinneadh foráil dóibh sna toimhdí. Déanann na toimhdí a úsáidtear chun an tuarastal deiridh a fhortheilgean ionchorprú ar chomhpháirt a bhaineann le haois chomh maith le bun-ráta bunúsach mar liúntas le haghaidh incrimintí agus arduithe céime. Ciallaíonn comhpháirt timfhillte an deartha sochair (is é sin, ceangal na seirbhíse inphinsin a cuireadh i gcrích le comhlacht roimhe seo) go bhfuil na dliteanais fhabhraithe íogair go leor maidir le fás tuarastail atá níos airde ná a cheaptar.

Boilsciú

Tá oibleagáidí sochair shainithe na scéimeanna nasctha le boilsciú (tá na sochair nasctha le harduithe ar thuarastal do chomhaltaí gníomhacha, agus tá na sochair choinnithe nasctha ar bhonn lánroghnach le harduithe a thugtar ar phinsean iarscoir do chomhaltaí iarchurtha nó ar athluacháil reachtúil). Beidh dliteanais níos airde mar thoradh ar bhoilsciú atá níos airde ná mar atáthar ag súil leis. Tá thart ar cheathrú cuid den chiste infheistithe i mbannaí bhoilsciúnasctha mar chomhoiriúint ar fhíordhliteanais den sórt sin.

Riosca ionchais saoil

Tá formhór oibleagáidí na scéimeanna ann le sochair a chur ar fáil do shaol an bhaill (agus a chleithiúnaithe), agus tiocfaidh ardú ar na dliteanais mar thoradh ar arduithe ar an ionchas saoil.

	Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann		Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia)		Iomlán Comhcheangailte
	31-Noll-24 €’000	31-Noll-23 €’000	31-Noll-24 €’000	31-Noll-23 €’000	31-Noll-24 €’000	31-Noll-23 €’000
Infheistíochtaí luaite i margaí gníomhacha:
Gnáthscaireanna	35,559	24,448	16,246	11,929	51,805	36,377
– margaí forbartha	35,559	24,448	16,246	11,929	51,805	36,377
Bannaí	9,187	9,212	4,256	3,354	13,443	12,566
– nasctha le boilsciú	9,187	9,212	4,256	3,354	13,443	12,566
Airgead	2,587	794	917	385	3,504	1,179
Infheistíochtaí neamhluaite:
Réadmhaoin/foraoiseacht	2,431	1,550	1,118	706	3,549	2,256
Luach cóir sócmhainní plean	49,764	36,004	22,537	16,374	72,301	52,378
Oibleagáid sochar sainithe	(74,333)	(64,658)	(23,031)	(20,068)	(97,364)	(84,726)
Oibleagáid glansochar sainithe	(24,569)	(28,654)	(494)	(3,694)	(25,063)	(32,348)

Straitéis Infheistíochta

Tá straitéis infheistíochta tosaigh atá dírithe ar fhás comhaontaithe ag an gCuideachta agus na hIontaobhaithe (Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann: Fás 75% / meaitseáil dliteanais 25%; Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia): Fás 80% / meaitseáil dliteanais 20%).

Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann

Gluaiseacht i nglandliteanas sochair shainithe

	Dliteanas sochar sainithe		Luach cóir sócmhainní plean		Oibleagáid glansochar sainithe
	2024 €’000	2023 €’000	2024 €’000	2023 €’000	2024 €’000	2023 €’000
Ar an 1 Eanáir	(64,658)	(46,908)	36,004	26,266	(28,654)	(20,642)
Ráiteas Ioncaim:
Costas seirbhíse reatha	(6,754)	(4,248)	-	-	(6,754)	(4,248)
Ús ar dhliteanais agus sócmhainní	(2,121)	(1,703)	1,333	1,060	(788)	(643)
Speansais Riaracháin	-	-	(2)	-	(2)	-
	(8,875)	(5,951)	1,331	1,060	(7,544)	(4,891)
Ioncam Cuimsitheach eile:
Brabús ar shócmhainní plean, ioncam úis as an áireamh	-	-	3,631	3,117	3,631	3,117
Caillteanais ó thaithí ar dhliteanais	(4,595)	(8,091)	-	-	(4,595)	(8,091)
Athruithe ar thoimhdí achtúireacha	4,709	(3,102)	-	-	4,709	(3,102)
Athruithe ar thoimhdí déimeagrafacha		-	-	-	-	-
	114	(11,193)	3,631	3,117	3,745	(8,076)
Ranníocaíochtaí na bhfostóirí	-	-	7,884	4,954	7,884	4,954
Ranníocaíochtaí na gcomhaltaí	(1,298)	(860)	1,298	860	-	-
Sochair a íocadh	384	254	(384)	(253)	-	1
	(914)	(606)	8,798	5,561	7,884	4,955
Ar an 31 Nollaig	(74,333)	(64,658)	49,764	36,004	(24,569)	(28,654)

Ba í meántréimhse ualaithe na hoibleagáide sochair shainithe Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann ar an 31 Nollaig 2024 ná thart ar 25 bliain (2023: 26 bliain). Tá an Chuideachta ag súil le go ranníocfaidh sí €10.0 milliún lena plean pinsin sa bhliain 2025.

Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia)

Gluaiseacht i nglandliteanas sochair shainithe

		Dliteanas sochar sainithe		Luach cóir sócmhainní plean		Oibleagáid glansochair shainithe
		2024 €’000	2023 €’000	2024 €’000	2023 €’000	2024 €’000	2023 €’000
Oibleagáid sochair scoir ar glacadh léi	25	(20,068)	(13,045)	16,374	12,202	(3,694)	(843)
Ráiteas Ioncaim:
Costas reatha seibhíse		(3,447)	(3,368)	-	-	(3,447)	(3,368)
Ús ar dhliteanais agus sócmhainní		(661)	(476)	600	284	(61)	(192)
Speansais Riaracháin		-		(2)		(2)	-
		(4,108)	(3,844)	598	284	(3,510)	(3,560)
Ioncam Cuimsitheach eile:
Brabús ar shócmhainní plean, ioncam úis as an áireamh		-	-	1,959	511	1,959	511
Caillteanais ó thaithí ar dhliteanais		606	(529)	-	-	606	(529)
Athruithe ar thoimhdí achtúireacha		1,628	(1,688)	-	-	1,628	(1,688)
Athruithe ar thoimhdí déimeagrafacha		-	99	-	-	-	99
		2,234	(2,118)	1,959	511	4,193	(1,607)
Ranníocaíochtaí na bhfostóirí		-	-	2,518	2,316	2,518	2,316
Ranníocaíochtaí na gcomhaltaí		(1,125)	(1,065)	1,125	1,065	-	-
Sochair a íocadh		36	4	(36)	(4)	-	-
		(1,089)	(1,061)	3,607	3,377	2,518	2,316
Ar an 31 Nollaig		(23,031)	(20,068)	22,538	16,374	(493)	(3,694)

Ba í meántréimhse ualaithe na hoibleagáide sochair shainithe Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia) ar an 31 Nollaig 2024 ná thart ar 26 bliain (2023: 27 bliain). Tá an Chuideachta ag súil le go ranníocfaidh sí €2.4 milliún lena plean pinsin sa bhliain 2025.

B’ionann na príomh-thoimhdí achtúireacha a úsáideadh don Chiste Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann (le haghaidh 2023 agus 2024) agus don Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia) (le haghaidh 2023 agus 2024) agus an méid seo a leanas:

	2024	2023
Ráta lascaine	3.45%	3.30%
Toimhde maidir le boilsciú	2.25%	2.35%
Ráta an mhéadaithe ar thuarastail*	2.75%	2.85%
Ráta méadaithe ar íocaíocht pinsin	2.25%	2.35%

*Móide scála tuarastail le harduithe ardú céime a cheadú

Seo a leanas an meánionchas saoil don todhchaí a tógadh san áireamh sa luacháil, bunaithe ar dhul ar scor ag 65 bliain d’aois, le haghaidh fostaithe atá ar scor faoi láthair agus a rachaidh ar scor amach anseo:

Mortlaíocht

		Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann		Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia)
Ionchas Saoil do dhaoine a bheidh ag dul ar scor amach anseo		2024	2023	2024	2023
Ag dul ar scor inniu	Mná	25.0	24.9	24.9	24.8
	Fir	23.2	23.1	23.0	22.9
Dul ar scor i 25 bliain	Mná	27.2	27.1	27.0	26.9
	Fir	25.3	25.2	25.1	25.0

Anailís íogaireachta do na toimhdí a úsáideadh go príomha chun dliteanais na scéime a thomhas

Tá éiginnteachtaí nádúrtha ag baint leis na toimhdí airgeadais agus déimeagrafacha a glacadh chun luach achtúireach oibleagáidí sochair shainithe na Cuideachta a ríomh. Déanann an tábla seo a leanas anailís ar an tionchar measta a bheadh ar dhliteanais scéime ag athruithe ar phríomhthoimhdí achtúireacha.

Toimhde	Athrú ar thoimhde	Tionchar ar dhliteanais Scéim Aoisliúntais le Sochar Sainithe de chuid Uisce Éireann	Tionchar ar dhliteanais Scéim Aoisliúntais Uisce Éireann (ex-Ervia)
Ráta lascaine	Méadú/laghdú 0.25%	Laghdú 5.8%/méadú 6.3%	Laghdú 5.9%/méadú 6.4%
Boilsciú	Méadú/laghdú 0.25%	Méadú 6.4%/laghdú 5.9%	Méadú 6.4%/laghdú 5.9%
Tuarastal	Méadú/laghdú 0.25%	Méadú 7.4%/laghdú 7.1%	Méadú 12.2%/laghdú 11.8%
Mortlaíocht	Méadú/laghdú aon bhliain amháin	Méadú 2.3%/laghdú 2.3%	Méadú 2.2%/laghdú 2.2%

(b) Scéim pinsin ranníocaíochta sainithe

Déanann an Chuideachta ranníocaíochtaí le Scéim Ranníocaíochta Sainithe Uisce Éireann thar ceann a fostaithe. Gearrtar na costais seo ar an ráiteas ioncaim agus nochtar iad i nóta 4.